Vooroordeel en stereotypering doorbreken voor een constructieve werksfeer

Onlangs las ik een artikel over Samira Bouchibti in de Groene. Een fantastisch voorbeeld lijkt me – ik moet haar boek nog lezen – over hoe je op jonge leeftijd al voeling kunt geven met het Ware en het Goede. Mevrouw Bouchibti heeft vanuit haar eigen ervaring een handboek geschreven over het voeren van scherp-op-de-snede discussies in de klas. Voor de goede lezer staat het vol met filosofische tools -onder andere de Socratische dialoog – en gebruikt ze waarheidsvinding om onderbuikmeningen in het licht te zetten. ‘Of het daarbij nu een witte of een volledig zwarte klas betreft maakt weinig uit’ zegt ze over de neiging om (ook) haar meteen in een hokje te plaatsen. Heel belangrijk, zo niet hard nodig, om al vroeg te leren beter te denken en navoelen. Misschien is haar aanpak ook wel te gebruiken op de werkvloer?

Een dierbare vriendin houdt zich bezig met integriteit op de werkvloer; we vinden ons al jaren in gesprekken over goede, mooie en ware levensaangelegenheden, en met name in het Goede als onderwerp. Zij vertelde mij over een incident waarbij de 1 de ander lelijk had gestereotypeerd. En hoe moeilijk dat bespreekbaar bleek te zijn; de meerderheid schaarde zich eigenlijk achter de ‘dader’ en de minderheid werd, net als bij #metoo natuurlijk vaak gebeurt, weggezet als een zeikerd, excusez le mot (overigens betrof het hier een man-man incident).

Het leven van een zelfstandige is een aaneenschakeling van mooie culinaire ontmoetingen; vorige week lunchte ik aan het strand met alweer zo’n bewonderingswaardige, een bevlogen onderwijzeres in het voortgezet onderwijs. Zij vertelde hoe zij dagelijks in de vuurlinie staat van allerlei vooroordeel en stereotypering. Hoe ze speels, soms provocatief en altijd vol humor hiermee omgaat. En hoe goed dat werkt; ze wordt op handen gedragen.

Twee voorbeelden die voelbaar maken hoe belangrijk het is dat je verschil en vooroordeel niet uit de weg gaat, maar een manier vindt om het bespreekbaar te maken. Zeker zodra het tot polarisatie en stereotypering leidt, want dat reduceert álle betrokkenen tot iets vlaks en eenzijdigs. En lelijks. Als het even kan verschillen uit de dichotomie haalt van voor en tegen, goed en fout, wit en zwart, oprekt tot veelkleurigheid. Mooie woorden, maar moeilijk zat, want het is een fenomeen van iedere dag. In de media, in openbare discussies op Facebook of Twitter, gisteren in een kinderboek, laatst nog op een feestje…het gebeurt de hele dag. In #Organitopia geef ik onder meer aan hoe voor de hand liggend het is om mensen tot ‘ingroup’ en ‘outgroup’ te reduceren, tot een stereotype terug te brengen. Dat kun je ons, bijvoorbeeld evolutionair of managerial gezien, eigenlijk niet echt kwalijk nemen, maar kwalijk is het wel. En de tijd dat je wegkwam met; maar ik bedoel daar niks mee, is voorbij. Deze tijd vraagt meer dan ooit om te leren welke denkfouten we maken en om beter, helderder en vooral ook empathischer te leren denken.

Wil je meer weten over Organitopia? Wil je wellicht meer weten over Werklust? Klik dan op één van de onderstaande links om door te gaan.